Σύμφωνο της UIA με τα προτεινόμενα Διεθνή Πρότυπα για την Άσκηση του Επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα

Εισαγωγή
Μετά από 25 μήνες εντατικής εργασίας της Επιτροπής Άσκησης Επαγγέλμα­τος της UIA κατά την τριετία 1993-96, το Συμβούλιο της UIA πρότεινε ομό­φωνα και η Συνέλευση της UIA υιοθέτησε τις «Αποφάσεις που αφορούν στο Σύμφωνο της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων U.I.A. με τα προτεινόμενα Διε­θνή Πρότυπα για την Άσκηση του Επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα», που προετοιμάστηκαν από την επιτροπή.
Με την ενέργεια της αυτή, η Συνέλευση της UIA θεσπίζει την πολιτική συμ­φωνία που θα καθοδηγεί τις εργασίες της UIA και της Επιτροπής της UIA για την Άσκηση του Επαγγέλματος, θα φροντίσει, επίσης, το κείμενο του Συμ­φώνου να δοθεί σε όλα τα εθνικά τμήματα-μέλη της UIA, με αίτημα τη συν­εργασία τους και τη συμμετοχή τους στην περαιτέρω ανάπτυξη του ντο­κουμέντου, το εγκρίνει ως το βασικό πλαίσιο πολιτικής τακτικής σχετικά με τα διεθνή πρότυπα για την άσκηση του επαγγέλματος και ζητά τη συνεχή συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και τους άλλους διεθνείς οργανισμούς, καθώς αυτή η εργασία συνεχώς εξελίσσεται.
Το ντοκουμέντο θα λειτουργήσει ως οδηγός για τη συνεργασία της επιτρο­πής με τους αρμόδιους φορείς των εθνικών τμημάτων σε θέματα αναγνώρι­σης και δικαιώματος άσκησης του επαγγέλματος των εθνικών τμημάτων της UIA, και θα επιτρέψει να διατυπωθούν πιο λεπτομερείς οδηγίες, που θα γί­νουν επαγγελματικοί κανόνες όταν υιοθετηθούν από την UIA και τα εθνικά τμήματα. Όσο αυτή η εργασία συνεχίζεται, είναι απαραίτητο να γίνει σεβα­στή η αυτονομία κάθε εθνικού τμήματος της UIA. Γι' αυτόν το λόγο, οι προ­τεινόμενες οδηγίες πρέπει να έχουν την απαιτούμενη ευελιξία, να επιτρέ­πουν τη δυνατότητα ισοτιμίας και να είναι δομημένες έτσι ώστε να αφήνουν περιθώρια για την προσθήκη απαιτήσεων που αντανακλούν τις τοπικές συν­θήκες ενός τμήματος μέλους της UIA.
Το Σύμφωνο αρχίζει με τη διακήρυξη που περιλαμβάνει τις «Αρχές Άσκησης του Επαγγέλματος», που συνοδεύεται από μια σειρά θεμάτων γενικής πολι­τικής τακτικής. Κάθε θέμα περιλαμβάνει τον ορισμό του και περιγραφή του περιεχομένου του, και καταλήγει στην πολιτική τακτική.
Το Σύμφωνο και οι Βασικές Οδηγίες που θα ακολουθήσουν, σκοπό έχουν να προσδιορίσουν τις βέλτιστες συνθήκες για την άσκηση του επαγγέλματος και τους κανόνες που το επάγγελμα απαιτεί. Χωρίς να περιορίζεται η αυτονομία τους, τα εθνικά τμήματα της UIA καλούνται και ενθαρρύνονται να προωθή­σουν την υιοθέτηση του Συμφώνου και των Βασικών Αρχών που θα ακολου­θήσουν, και, εφόσον υπάρχει ανάγκη, να προσπαθήσουν να προσαρμόσουν βάσει αυτών την ισχύουσα νομοθεσία.
Βασιζόμενοι στην εμπειρία των οδηγιών που υιοθετήθηκαν για την αμοιβαία αναγνώριση συμφωνιών ή διευθετήσεων που αφορούν τον λογιστικό τομέα, το Σύμφωνο προτείνεται να λειτουργήσει σαν χρήσιμη αναφορά στις κυβερνή­σεις, στις ομάδες διαπραγματεύσεων ή τα άλλα σώματα που διαπραγματεύο­νται την αμοιβαία αναγνώριση των υπηρεσιών στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Το Σύμφωνο και οι Βασικές Αρχές θα καταστήσουν ευκολότερη τη διαπραγ­μάτευση συμφωνιών αναγνώρισης για τα διάφορα μέρη. Ο πιο συνήθης τρό­πος για την επίτευξη αμοιβαίας αναγνώρισης είναι μέσω διμερών συμφω­νιών, όπως καθορίζονται από το Άρθρο VII του Γενικού Συμφώνου Ανταλλα­γών στον τομέα των Υπηρεσιών (G.A.T.S.). Υπάρχουν διαφορές στην εκπαί­δευση και τα εξεταστικά πρότυπα, στις απαιτήσεις εμπειρίας, στις κανονι­στικές ρυθμίσεις κ.λπ., που καθιστούν την εφαρμογή της αναγνώρισης σε πολυμερή βάση εξαιρετικά δύσκολη. Οι διμερείς διαπραγματεύσεις θα διευ­κολύνουν την εστίαση σε ζητήματα που αφορούν σε δύο συγκεκριμένες πλευρές με διαφορετικές συνθήκες. Όταν επιτευχθούν διμερείς συμφωνίες, θα οδηγήσουν σε άλλες, οι οποίες, τελικά, θα επεκτείνουν την αμοιβαία ανα­γνώριση σε πιο ευρεία βάση.

Σύμφωνο της UIA με τα προτεινόμενα Διεθνή Πρότυπα για την Άσκηση του Επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα
Αρχές Άσκησης του Επαγγέλματος
Τα μέλη του αρχιτεκτονικού επαγγέλματος είναι ταγμένα στη διατήρηση υψηλού επιπέδου άσκησης της αρχιτεκτονικής με ακεραιότητα και ικανότη­τα. Με αυτόν τον τρόπο προσφέρουν στην κοινωνία μοναδικές ικανότητες και υπηρεσίες αναγκαίες για την αειφόρο ανάπτυξη του δομημένου περι­βάλλοντος, την κοινωνική ευημερία και τον πολιτισμό. Οι Αρχές Άσκησης του Επαγγέλματος καθορίζονται από τη νομοθεσία, τους κώδικες δεοντολογίας και άλλους κανονισμούς που ρυθμίζουν την επαγγελματική συμπεριφορά.
Κάθε αρχιτέκτονας οφείλει να είναι:
Ειδικός: Οι αρχιτέκτονες κατέχουν ένα συστηματοποιημένο σώμα γνώσεων, ικανοτήτων και θεωρίας, το οποίο αναπτύχθηκε μέσω της εκπαίδευσης, της προ- και μετα-πτυχιακής κατάρτισης, και της εμπειρίας. Η διαδικασία των πανεπιστημιακών τους σπουδών και της πρακτικής τους εξάσκησης, και οι εξετάσεις στις οποίες υποβάλλονται, έχουν διαμορφωθεί έτσι ώστε να δια­σφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον όταν ένας αρχιτέκτονας προσλαμβάνεται για να παρέχει επαγγελματικές υπηρεσίες. Επιπρόσθετα, τα μέλη των πε­ρισσότερων επαγγελματικών συλλόγων και, βεβαίως, της UIA, είναι επιφορ­τισμένα με την υποχρέωση να διατηρούν και να προωθούν τις γνώσεις τους στην τέχνη και την επιστήμη της αρχιτεκτονικής, καθώς και να σέβονται το σύνολο της αρχιτεκτονικής δημιουργίας και να συμβάλλουν στην ανάπτυξή του.
Αυτόνομος: Οι αρχιτέκτονες παρέχουν προς τους πελάτες ή τους χρήστες τις υπηρεσίες τους με τρόπο αντικειμενικό. Οι αρχιτέκτονες πρέπει να υπε­ρασπίζονται το ιδεώδες ότι η επαγγελματική τους κρίση πρέπει να έχει προ­τεραιότητα έναντι οποιουδήποτε άλλου κινήτρου κατά την άσκηση της τέ­χνης και της επιστήμης της αρχιτεκτονικής. Οι αρχιτέκτονες υποχρεώνονται επίσης να εφαρμόζουν το πνεύμα και το γράμμα των νόμων που διέπουν τις επαγγελματικές τους υποθέσεις, και να εξετάζουν προσεκτικά τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων.
Δεσμευμένος: Οι αρχιτέκτονες επιδεικνύουν ένα υψηλό επίπεδο ανιδιοτε­λούς αφοσίωσης προς το επιτελούμενο έργο για λογαριασμό της κοινωνίας και των πελατών τους. Τα μέλη του επαγγελματικού αυτού χώρου είναι επι­φορτισμένα με την ευθύνη να υπηρετούν τους πελάτες τους κατά τρόπο αποτελεσματικό και επαγγελματικό, χωρίς καμία προκατάληψη απέναντι τους.
Υπεύθυνος: Οι αρχιτέκτονες έχουν συνείδηση της ευθύνης τους για την πα­ροχή ανεξάρτητων και, αν αυτό είναι αναγκαίο, κρίσιμων συμβουλών προς τους πελάτες τους, καθώς και για τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην κοινωνία και το περιβάλλον. Οι αρχιτέκτονες αναλαμβάνουν να παρέχουν επαγγελματικές υπηρεσίες μόνον όταν αυτοί, μαζί με εκείνους που προ­σλαμβάνουν ως συμβούλους, κρίνουν ότι έχουν τα απαραίτητα προσόντα από την πανεπιστημιακή τους εκπαίδευση, την πρακτική τους εξάσκηση και/ή την εμπειρία τους στους συγκεκριμένους τεχνικούς τομείς.
Η UIA, μέσω των προγραμμάτων των εθνικών της τμημάτων και του Προ­γράμματος Άσκησης του Επαγγέλματος, επιδιώκει να καθιερώσει αρχές επαγγελματικής συμπεριφοράς και επαγγελματικά πρότυπα προς όφελος της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας, της ευημερίας και του πολιτισμού. Επι­προσθέτως, η UIA υποστηρίζει τη θέση ότι η αμοιβαία αναγνώριση των προ­τύπων επαγγελματικής συμπεριφοράς και ικανότητας θα εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον και, ταυτόχρονα, θα συμβάλει στη διατήρηση της αξιοπι­στίας του επαγγέλματος.
Οι αρχές και τα πρότυπα της UIA στοχεύουν στη διεξοδική πανεπιστημιακή εκπαίδευση και πρακτική εξάσκηση των αρχιτεκτόνων, έτσι ώστε να μπορούν να ικανοποιήσουν τις θεμελιώδεις επαγγελματικές απαιτήσεις τους. Αυ­τά τα πρότυπα αναγνωρίζουν την ύπαρξη διαφορετικών εθνικών εκπαιδευ­τικών παραδόσεων και, παρ' όλα αυτά, επιτρέπουν τους παράγοντες ισοτι­μίας.

ΑΡΘΡΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Άσκηση της Αρχιτεκτονικής
Ορισμός: Η άσκηση της αρχιτεκτονικής αφορά στην παροχή επαγγελματι­κών υπηρεσιών που συνδέονται με τη ρύθμιση του δομημένου και του αδόμητου χώρου. Αφορά επίσης στη σύλληψη και την κατασκευή, την επέκτα­ση, τη διατήρηση και την αποκατάσταση ή τροποποίηση χώρων, κτιρίων ή ομάδας κτιρίων. Αυτές οι επαγγελματικές υπηρεσίες περιλαμβάνουν τους ακόλουθους τομείς, χωρίς όμως να περιορίζονται μόνο σ' αυτούς: πολεοδο­μία, αρχιτεκτονική τοπίου, διαμορφώσεις αστικού χώρου, προκαταρτικές με­λέτες, σύνθεση των έργων, υλοποίηση προπλασμάτων και σχεδίων, διατύ­πωση εξειδικευμένων τεχνικών προδιαγραφών, συντονισμό της τεχνικής τεκ­μηρίωσης από άλλους επαγγελματίες εφόσον υπάρχουν (συμβούλους μηχα­νικούς, πολεοδόμους, αρχιτέκτονες τοπίου και άλλους ειδικούς), την οικονο­μία της κατασκευής, τη διαχείριση των συμβάσεων των έργων, την παρακο­λούθηση της κατασκευής (η οποία καλείται «επίβλεψη» σε μερικές χώρες) και τη διαχείριση των έργων.
Περιεχόμενο: Οι αρχιτέκτονες εξασκούν την τέχνη και την επιστήμη τους από την αρχαιότητα. Το επάγγελμα, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, έχει ανα­πτυχθεί πολύ και έχει αλλάξει ριζικά. Οι επαγγελματικές υποχρεώσεις έχουν πολλαπλασιαστεί, οι απαιτήσεις των πελατών και οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν γίνει πιο περίπλοκες, οι κοινωνικές και οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις έχουν αποκτήσει πιο πιεστικό χαρακτήρα. Αυτές οι αλλαγές με τη σειρά τους έχουν μεταβάλει το αρχιτεκτονικό επάγγελμα, ευνοώντας τη συνεργασία με­ταξύ των πολλών εμπλεκομένων πλευρών στη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής.
Πολιτική: Η άσκηση της αρχιτεκτονικής όπως ορίζεται παραπάνω, πρέπει να υιοθετηθεί για χρήση στην ανάπτυξη των Διεθνών Προτύπων της UIA.

Αρχιτέκτονας
Ορισμός: Ο προσδιορισμός «αρχιτέκτονας» αποδίδεται από το νόμο ή το σε ένα άτομο που έχει τα επαγγελματικά και ακαδημαϊκά προσόντα, και, γενικά, έχει άδεια άσκησης του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα, στη χώρα όπου το εξασκεί, και είναι υπεύθυνο για την προώθηση της σωστής και βιώσιμης ανά­πτυξης, της ευημερίας και της πολιτισμικής έκφρασης της κοινωνίας στο χώ­ρο, στη μορφή και στο ιστορικό πλαίσιο.
Περιεχόμενο: Οι αρχιτέκτονες αποτελούν μέρος του δημόσιου και του ιδιω­τικού τομέα που ασχολείται με τη ρύθμιση του δομημένου χώρου, τις κατα­σκευές και τον οικονομικό τομέα των κατασκευών, που στελεχώνεται από εκείνους που αναθέτουν, διατηρούν, σχεδιάζουν, κτίζουν, επιπλώνουν, χρη­ματοδοτούν, ρυθμίζουν και διαχειρίζονται το δομημένο περιβάλλον μας για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας. Οι αρχιτέκτονες εργάζονται σε μια ποικιλία συνθηκών και οργανωτικών σχημάτων. Για παράδειγμα, μπορεί να εργάζονται μόνοι τους ή ως μέλη ιδιωτικών ή δημόσιων γραφείων.
Πολιτική: Η UIA να υιοθετήσει τον ορισμό του «αρχιτέκτονα» όπως δίνεται παραπάνω, για χρήση στην ανάπτυξη των Διεθνών Προτύπων της UIA.

Θεμελιώδεις Απαιτήσεις για Κάθε Αρχιτέκτονα
Ορισμός: Οι θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την χορήγηση άδειας και την αναγνώριση του δικαιώματος άσκησης του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα όπως ορίζεται παραπάνω, είναι η γνώση, οι δεξιότητες και οι ικανότητες που αναφέρονται παρακάτω και που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο αναγνωρι­σμένης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, εμπειρίας και πρακτικής εξάσκησης. Τότε μόνον το άτομο θεωρείται επαγγελματικά ικανό για την άσκηση της αρχιτεκτονικής.
Περιεχόμενο: Τον Αύγουστο του 1985, για πρώτη φορά, μια ομάδα χωρών έθεσε τις θεμελιώδεις απαιτήσεις γνώσεων και ικανοτήτων για έναν αρχιτέ­κτονα (από την Directive 85/484/EEC της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινο­τήτων). Αυτές περιλαμβάνουν:
• Ικανότητα να δημιουργεί αρχιτεκτονικά σχέδια που να ικανοποιούν τόσο αισθητικές όσο και τεχνικές απαιτήσεις, και να προσπαθούν να εξασφαλί­σουν ένα βιώσιμο περιβάλλον.
• Επαρκείς γνώσεις της ιστορίας και της θεωρίας της αρχιτεκτονικής και των τεχνών που έχουν σχέση με αυτήν, της τεχνολογίας και των ανθρωπιστικών επιστημών.
• Γνώση των καλών τεχνών ως παράγοντα της ποιότητας της αρχιτεκτονι­κής σύλληψης.
• Επαρκείς γνώσεις πολεοδομίας και χωροταξικού σχεδιασμού, καθώς και τις ικανότητες που απαιτούνται από τη διαδικασία του σχεδιασμού.
• Κατανόηση της σχέσης ανάμεσα σε ανθρώπους και τα κτίρια και ανάμεσα στα κτίρια και το περιβάλλον τους, καθώς και της συσχέτισης των κτιρίων και του περιβάλλοντα χώρου τους με τις ανθρώπινες ανάγκες και την αν­θρώπινη κλίμακα.
• Επαρκή γνώση των μέσων επίτευξης περιβαλλοντικά βιώσιμου σχεδια­σμού.
• Κατανόηση του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα και του ρόλου των αρχι­τεκτόνων στην κοινωνία, και ειδικότερα των κοινωνικών παραμέτρων που επηρεάζουν τη διαδικασία του σχεδιασμού.
• Κατανόηση των μεθόδων έρευνας και προετοιμασίας του φακέλου ενός με­λετητικού σχεδίου.
• Κατανόηση του δομικού σχεδίου, της κατασκευής και των προβλημάτων των μηχανικών που συνδέονται με το σχεδιασμό των κατασκευών.
• Επαρκείς γνώσεις των φυσικών συνθηκών, της τεχνολογίας και της λει­τουργίας των κτιρίων, έτσι ώστε να τους παρέχονται εσωτερικές συνθήκες άνεσης και προστασίας από κλιματολογικές συνθήκες.
• Απαραίτητες ικανότητες αρχιτεκτονικού σχεδιασμού για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των χρηστών του κτιρίου εντός των ορίων που τίθενται από τους παράγοντες κόστους και των οικοδομικών κανονισμών.
• Επαρκείς γνώσεις των βιομηχανικών υλικών, του τρόπου οργάνωσης, των κανονισμών και των διαδικασιών που σχετίζονται στη μετατροπή μιας αρχι­τεκτονικής σύλληψης σε κτίριο, καθώς και στην ένταξη των σχεδίων στον συ­νολικό σχεδιασμό.
• Επαρκείς γνώσεις ως προς τη χρηματοδότηση και τη διαχείριση των έρ­γων, καθώς και το έλεγχο του κόστους υλοποίησης.
Πολιτική Τακτική: Η UIA να υιοθετήσει το μανιφέστο θεμελιωδών απαιτήσε­ων όπως αυτές παρατίθενται παραπάνω, ως την ελάχιστη βάση για την ανάπτυξη των Διεθνών Προτύπων της UIA, και να επιδιώξει να διασφαλι­στεί η απόδοση έμφασης σ' αυτές τις συγκεκριμένες απαιτήσεις στο βιο­γραφικό σημείωμα ενός αρχιτέκτονα. Η UIA να επιδιώξει επίσης να δια­σφαλιστεί η συνεχής ανανέωση των θεμελιωδών απαιτήσεων, έτσι ώστε να παραμένουν επίκαιρες όσο το επάγγελμα του αρχιτέκτονα και η κοινωνία εξελίσσονται.

Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση
Ορισμός: Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση θα πρέπει να εξασφαλίζει σε όλους τους αποφοίτους τις γνώσεις και τις ικανότητες που είναι αναγκαίες για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών γνώσεων και απαιτήσεων που λαμβάνουν υπόψη ζητήματα υγείας, ασφάλειας και οικο­λογικής ισορροπίας· επίσης, ότι κατανοούν το πολιτισμικό, θεωρητικό, ιστο­ρικό, κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό νόημα της αρχιτεκτονικής, καθώς και τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των αρχιτεκτόνων στην κοινω­νία, χάρις στο καλλιεργημένο, αναλυτικό και δημιουργικό τους πνεύμα.
Περιεχόμενο: Στις περισσότερες χώρες, η θεωρητική εκπαίδευση διαρκεί από 4-6 έτη πλήρους ακαδημαϊκής εκπαίδευσης σε ένα πανεπιστήμιο (η οποία, σε κάποιες χώρες, ακολουθείται από μια περίοδο πρακτικής εξάσκη­σης και εμπειρίας), παρ' όλο που ιστορικά έχουν υπάρξει σημαντικές πα­ραλλαγές (σπουδές με μερική φοίτηση, επαγγελματική εμπειρία που απο­κτάται παράλληλα με τις σπουδές κ.λπ.)
Πολιτική Τακτική: Σε αρμονία με τον Καταστατικό Χάρτη της UIA/UNESCO για την Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση, η UIA προωθεί την άποψη ότι η πανεπι­στημιακή εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων (εκτός από πρακτική εξάσκηση και εμπειρία) θα πρέπει να μη διαρκεί λιγότερο από 5 έτη, να παρέχεται σε πλή­ρες ωράριο με αναγνωρισμένο πρόγραμμα αρχιτεκτονικών σπουδών σε ανα­γνωρισμένο πανεπιστήμιο και να επιτρέπει ποικιλία στην παιδαγωγική προ­σέγγιση, προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες, καθώς και ευελιξία στην ισοτι­μία των σπουδών.
Αναγνώριση των Διπλωμάτων Σπουδών
Ορισμός: Είναι η διαδικασία με την οποία αποδεικνύεται ότι ένα εκπαιδευτι­κό πρόγραμμα πληροί ένα καθιερωμένο πρότυπο επιδόσεων. Ο σκοπός της είναι να διασφαλίζει τη διατήρηση και τη βελτίωση της βασικής εκπαίδευσης.
Περιεχόμενο: Θεσμοθετημένα κριτήρια και διαδικασίες αναγνώρισης από έναν ανεξάρτητο του πανεπιστημίου παράγοντα, επιτρέπουν να δημιουρ­γούνται αρμονικά και συντονισμένα προγράμματα αρχιτεκτονικών σπουδών. Η εμπειρία από ορισμένες χώρες δείχνει ότι είναι δυνατόν να προωθούνται και να εναρμονίζονται τέτοια κριτήρια χάρις σε έναν εξωτερικό παράγοντα που δρα επιπροσθέτως του εσωτερικού ελέγχου ποιότητας του πανεπιστημίου.
Πολιτική Τακτική: Τα προγράμματα των μαθημάτων πρέπει να υπόκεινται στην επικύρωση ενός ανεξάρτητου οργανισμού, εκτός του πανεπιστημίου, σε λογικά χρονικά διαστήματα (συνήθως όχι μεγαλύτερα των 5 ετών). Η UIA, σε συνεργασία με τους σχετικούς εθνικούς εκπαιδευτικούς οργανισμούς ανώ­τατης εκπαίδευσης, πρέπει να επεξεργαστεί πρότυπα για το περιεχόμενο της επαγγελματικής εκπαίδευσης του αρχιτέκτονα, τα οποία θα πρέπει να είναι ακαδημαϊκού επιπέδου, σε σωστό θεωρητικό υπόβαθρο, βασισμένα στην αποτελεσματικότητα και προσανατολισμένα στο αποτέλεσμα, με δια­δικασίες που υπαγορεύονται από την καλή πρακτική.

Εμπειρία/Εκπαίδευση/Πρακτική Εξάσκηση
Ορισμός: Η εκπαίδευση, η εμπειρία και η πρακτική εξάσκηση είναι μια ειδικά οργανωμένη και κατευθυνόμενη δραστηριότητα που αφορά στην άσκηση της αρχιτεκτονικής και πραγματοποιείται είτε κατά τη διάρκεια της αρχιτε­κτονικής εκπαίδευσης είτε μετά την απονομή του επαγγελματικού διπλώμα­τος, αλλά πριν την απόκτηση της άδειας άσκησης.
Περιεχόμενο: Για τη συμπλήρωση της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης ώστε να προστατευτεί το κοινό συμφέρον, οι υποψήφιοι για την απόκτηση της άδει­ας άσκησης, πρέπει να ενσωματώνουν στην επίσημη εκπαίδευσή τους και την πρακτική κατάρτιση.
Πολιτική Τακτική: Οι κάτοχοι διπλωμάτων αρχιτεκτονικής θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 2 έτη αποδεκτής πρακτικής εξάσκησης πριν την απόκτηση της άδειας για εργασία ως αρχιτέκτονες (αλλά με αντι­κειμενικό σκοπό τα 3 έτη), ενώ θα πρέπει να προβλέπονται περιθώρια που να επιτρέπουν την ισοτιμία.

Επίδειξη Επαγγελματικών Γνώσεων και Ικανοτήτων
Ορισμός: Κάθε υποψήφιος που ζητά την άδεια άσκησης της αρχιτεκτονικής, πρέπει να επιδείξει στις αρμόδιες εθνικές αρχές ότι κατέχει ένα ικανοποιητι­κό επίπεδο γνώσεων και επαγγελματικών ικανοτήτων.
Περιεχόμενο: Το κοινό συμφέρον εξασφαλίζεται ως προς τις γνώσεις και τις ικανότητες ενός αρχιτέκτονα μόνο αφού αυτός ή αυτή έχει αποκτήσει την απαιτούμενη πανεπιστημιακή εκπαίδευση και πρακτική εξάσκηση, και έχει επιδείξει τις ελάχιστες απαιτούμενες γνώσεις και ικανότητες για τη συνολική άσκηση της αρχιτεκτονικής. Αυτά τα προσόντα πρέπει να πιστοποιηθούν μέσω μιάς εξέτασης ή άλλης αποδεκτής διαδικασίας.
Πολιτική Τακτική: Οι γνώσεις και οι ικανότητες που αποκτήθηκαν από έναν αρχιτέκτονα, πρέπει να μπορούν να αποδειχθούν από μια κατάλληλη διαδι­κασία. Αυτή η διαδικασία πρέπει να περιλαμβάνει την επιτυχή αντιμετώπι­ση τουλάχιστον μιας εξέτασης στο τέλος της ολοκλήρωσης του κύκλου εκ­παίδευσης/εμπειρίας/πρακτικής άσκησης. Οι γνώσεις και οι ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος που δεν αποτελούν αντικείμενο εξέτασης πρέπει να εκτιμώνται με άλλον τρόπο. Αυτές οι γνώσεις περιλαμβάνουν θέ­ματα όπως διαχείρισης επιχειρήσεων και θεσμικά θέματα.

Άδεια Άσκησης Επαγγέλματος
Ορισμός: Η άδεια άσκησης επαγγέλματος αποτελεί την επίσημη νομική ανα­γνώριση των προσόντων ενός ατόμου, που του επιτρέπει να εξασκεί το επάγ­γελμα του αρχιτέκτονα. Αυτή η αναγνώριση συνοδεύεται από περιορισμούς που εμποδίζουν όσα άτομα δεν έχουν τα προσόντα, να ασκούν ορισμένες λειτουρ­γίες.
Περιεχόμενο: Δεδομένου ότι το δημόσιο συμφέρον συνδέεται με ένα βιώσιμο και ποιοτικά δομημένο περιβάλλον, και δεδομένων των κινδύνων και των επι­πτώσεων της ανάπτυξης στο περιβάλλον αυτό, είναι σημαντικό οι υπηρε­σίες στον τομέα της αρχιτεκτονικής να παρέχονται από εξειδικευμένους επαγγελματίες για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Πολιτική Τακτική: Η UIA προωθεί το γεγονός της επιβολής μιας διαδικασίας που να δίνει το δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος σε όλες τις χώρες. Αυ­τή η διαδικασία θα πρέπει να είναι υποχρεωτική.

Αμοιβές
Ορισμός: Η διαδικασία μέσω της οποίας αμείβονται οι αρχιτεκτονικές υπη­ρεσίες.
Περιεχόμενο: Οι αρχιτέκτονες (μέσα από τους δικούς τους κώδικες δεοντο­λογίας) υποστηρίζουν τα συμφέροντα των πελατών τους και της κοινωνίας πριν από τα δικά τους. Για να εξασφαλίσουν επαρκείς πόρους για την επι­τέλεση του λειτουργήματός τους σύμφωνα με τα απαιτούμενα πρότυπα για το κοινό συμφέρον, κατά παράδοση αποζημιώνονται σύμφωνα με επαγγελ­ματικές κλίμακες απολαβών που είναι είτε υποχρεωτικές είτε συστηνόμενες. Υπάρχουν διεθνείς κανονισμοί, όπως η Γενική Συμφωνία Αμοιβών (WTO) και η Οδηγία Υπηρεσιών της ΕΕ, οι οποίοι αποσκοπούν στο να εξασφαλιστεί η αντικειμενική και δίκαιη επιλογή των αρχιτεκτόνων. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για επιλογή αρχιτεκτόνων, τόσο για δημόσια όσο και για ιδιωτικά έργα, με βάση το χρηματικό τίμημα μόνον. Η επιλογή με βάση το χρηματικό τίμημα ωθεί τους αρχιτέκτονες να υποβαθμίζουν τις προσφερό­μενες προς τον πελάτη υπηρεσίες, με συνέπεια την υποβάθμιση της ποιό­τητας του σχεδιασμού και, επομένως, της ποιότητας και της κοινωνικοοικο­νομικής αξίας του δομημένου περιβάλλοντος.
Πολιτική Τακτική: Για να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη του δομημένου περιβάλλοντος και να προστατευτούν οι κοινωνικές, πολιτιστικές και οικο­νομικές αξίες της κοινωνίας, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εφαρμόσουν τέτοιου είδους διαδικασίες αμοιβών για ανάθεση έργων σε αρχιτέκτονες, που να οδηγούν στην επιλογή των πιο κατάλληλων αρχιτεκτόνων για κάθε έργο. Ο στόχος αυτός μπορεί να πραγματοποιηθεί με μιαν από τις παρακάτω με­θόδους:
• Με αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που να διεξάγονται σύμφωνα με τις αρ­χές της UNESCO-UIA για διεθνείς διαγωνισμούς, τις εγκεκριμένες από τις αρ­μόδιες εθνικές αρχές ή από τους επαγγελματικούς συλλόγους των αρχιτε­κτόνων.
• Με διαδικασία επιλογής με βάση τα προσόντα (QBS) όπως αυτή ορίζεται από τις οδηγίες της UIA.
• Με απευθείας διαπραγματεύσεις με βάση ένα συνολικό πακέτο που περι­γράφει το εύρος και την ποιότητα των αρχιτεκτονικών υπηρεσιών.

Δεοντολογία
Ορισμός: Ένας κώδικας δεοντολογίας καθιερώνει ένα επαγγελματικό πρότυ­πο συμπεριφοράς το οποίο διέπει τη συμπεριφορά των αρχιτεκτόνων κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους. Οι αρχιτέκτονες θα πρέπει να τηρούν και να ακολουθούν τον κώδικα δεοντολογίας όπως ισχύει σε κάθε περιοχή στην οποία δραστηριοποιούνται.
Περιεχόμενο: Οι κανόνες δεοντολογίας και συμπεριφοράς έχουν ως κύριο σκοπό τους την προστασία του κοινού συμφέροντος, που περιλαμβάνει την υπεράσπιση των λιγότερο ισχυρών και την ευημερία της κοινωνίας, καθώς και την προώθηση των συμφερόντων του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα.
Πολιτική Τακτική: Ο υπάρχων Διεθνής Κώδικας Δεοντολογίας στην Παροχή Υπηρεσιών της UIA παραμένει σε ισχύ. Τα μέλη της UIA ενθαρρύνονται να ει­σαγάγουν στους δικούς τους κώδικες δεοντολογίας και πρακτικής τις προ­τεινόμενες Οδηγίες του παρόντος Συμφώνου, καθώς και μιαν απαίτηση από τα μέλη τους να τηρούν τους κώδικες δεοντολογίας όπως ισχύουν στις χώ­ρες και περιοχές στις οποίες παρέχουν επαγγελματικές υπηρεσίες, εφόσον δεν τους το απαγορεύει ο διεθνής κώδικας ή οι νόμοι της πατρίδας του αρ­χιτέκτονα.

Συνεχής Επαγγελματική Εκπαίδευση
Ορισμός: Η Συνεχής Επαγγελματική Εκπαίδευση είναι μια ισόβια διαδικασία μάθησης η οποία διατηρεί, εμβαθύνει ή αυξάνει τις γνώσεις και καθιστά διαρ­κείς τις ικανότητες των αρχιτεκτόνων.
Περιεχόμενο: Ολοένα και περισσότερες επαγγελματικές οργανώσεις και δη­μόσιες αρχές που ασκούν έλεγχο, απαιτούν από τους αρχιτέκτονες-μέλη τους να αφιερώνουν χρόνο (τυπικά, τουλάχιστον 35 ώρες ανά έτος) για τη διατήρηση των ικανοτήτων που ήδη έχουν, τη διεύρυνση των γνώσεών τους και τη διερεύνηση νέων περιοχών γνώσεων. Αυτό γίνεται ολοένα και πιο ση­μαντικό, ώστε να διατηρηθεί επαφή με τις νέες τεχνολογίες, τις μεθόδους άσκησης του επαγγέλματος και τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και περιβαλ­λοντικές συνθήκες. Η συνεχής επαγγελματική εκπαίδευση ήδη απαιτείται από ορισμένες επαγγελματικές οργανώσεις ως προϋπόθεση για την εγγρα­φή και την ανανέωση της συμμετοχής σε αυτές.
Πολιτική Τακτική: Η UIA ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη της να καθιερώσουν τη συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση ως υποχρεωτική απέναντι στην ιδιότητα του μέλους, για το κοινό συμφέρον. Οι αρχιτέκτονες πρέπει να είναι σίγου­ροι ότι μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν, και οι κώδι­κες δεοντολογίας πρέπει να υποχρεώνουν τους αρχιτέκτονες να διατηρούν το γνωστικό αντικείμενο που περιγράφεται στις «θεμελιώδεις Απαιτήσεις ενός Αρχιτέκτονα», καθώς και στις μελλοντικές εξελίξεις τους. Στο μεταξύ, η UIA πρέπει να ελέγχει την ανάπτυξη της συνεχούς εκπαίδευσης που απαι­τείται για την ανανέωση του δικαιώματος άσκησης της αρχιτεκτονικής. Πρέ­πει επίσης να προτείνει οδηγίες για όλα τα κράτη, ώστε να διευκολύνεται η αμοιβαιότητα και η συνέχιση της επεξεργασίας πολιτικής σ' αυτόν τον το­μέα.

Εύρος Άσκησης του Επαγγέλματος
Ορισμός: Είναι η παροχή υπηρεσιών σχεδιασμού και διαχείρισης έργων στον τομέα της χωροταξίας, της πολεοδομίας και των κατασκευών.
Περιεχόμενο: Καθώς εξελίσσεται η κοινωνία, η δημιουργία αστικού και δομη­μένου περιβάλλοντος γίνεται όλο και πιο σύνθετη. Οι αρχιτέκτονες έχουν να αντιμετωπίσουν ένα αυξανόμενο εύρος πολεοδομικών, αισθητικών, τεχνικών και θεσμικών παραγόντων. Μια συντονισμένη προσέγγιση του αρχιτεκτονι­κού σχεδιασμού έχει αποδειχθεί αναγκαία για τη διασφάλιση της τήρησης των θεσμικών, τεχνικών και πρακτικών παραμέτρων, ώστε να ικανοποιη­θούν οι κοινωνικές ανάγκες και απαιτήσεις.
Πολιτική Τακτική: Η UIA να ενθαρρύνει και να προωθήσει τη συνεχιζόμενη επέκταση των ορίων της άσκησης της αρχιτεκτονικής, η οποία θα περιορί­ζεται μόνον από τις υποχρεώσεις τήρησης των κωδίκων δεοντολογίας και πρακτικής, και να επιδιώξει τη διασφάλιση της αντίστοιχης επέκτασης των γνώσεων και των ικανοτήτων που είναι απαραίτητες για την ικανοποίηση των εκάστοτε τιθεμένων ορίων.

Μορφή Άσκησης του Επαγγέλματος
Ορισμός: Πρόκειται για τη νομική οντότητα μέσω της οποίας ο αρχιτέκτονας παρέχει τις υπηρεσίες του.
Περιεχόμενο: Παραδοσιακά, οι αρχιτέκτονες έχουν εξασκήσει το επάγγελμα ως μόνοι τους ή με συνεργάτες ή ως υπάλληλοι σε δημόσιες ή ιδιωτικές εται­ρείες. Πιο πρόσφατα, οι απαιτήσεις της άσκησης του επαγγέλματος έχουν οδηγήσει τους αρχιτέκτονες σε διαφόρων ειδών εταιρείες· για παράδειγμα:
εταιρείες περιορισμένης ή μη ευθύνης, συνεργατικές, γραφεία μελετών μέσα σε πανεπιστημιακά πλαίσια, αρχιτεκτονικές εταιρείες του δημόσιου τομέα, παρ' όλο που δεν επιτρέπονται όλες οι προηγούμενες μορφές σε όλες τις χώ­ρες. Αυτές οι μορφές συνεργασίας είναι επίσης δυνατόν να περιλαμβάνουν και μέλη από άλλες επιστημονικές περιοχές.
Πολιτική Τακτική: Οι αρχιτέκτονες να μπορούν να εξασκούν το επάγγελμα σε όποια μορφή είναι νομικώς αποδεκτή στη χώρα στην οποία παρέχονται οι υπηρεσίες, αλλά πάντα σε αρμονία με τους ισχύοντες κανόνες δεοντολογίας και τη συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση. Αν κριθεί αναγκαίο, η UIA να ανα­πτύξει και να τροποποιήσει την πολιτική τακτική και τα πρότυπά της, ώστε να ληφθούν υπόψη οι νέες μορφές άσκησης του επαγγέλματος και οι ποικί­λες τοπικές συνθήκες, εφόσον αυτοί οι νεωτερισμοί κρίνεται ότι επεκτείνουν τον θετικό και δημιουργικό ρόλο του αρχιτεκτονικού λειτουργήματος για το κοινωνικό συμφέρον.

Άσκηση του Επαγγέλματος στην Αλλοδαπή
Ορισμός: Η πρακτική σε μια ξένη χώρα νοείται όταν ο αρχιτέκτονας, μόνος ή ως εταιρική οντότητα, είτε επιδιώκει ανάθεση είτε του ανατίθεται ο σχεδια­σμός ενός έργου είτε παρέχει υπηρεσίες σε μια χώρα άλλη απ' τη δική του/της.
Περιεχόμενο: Υπάρχει ενδιαφέρον στην αύξηση της υπεύθυνης κινητικότη­τας των αρχιτεκτόνων και τις ικανότητάς τους να παρέχουν υπηρεσίες σε ξένες χώρες. Επίσης, υπάρχει ανάγκη για την προώθηση της ενημέρωσης για τους τοπικούς περιβαλλοντικούς, πολιτιστικούς και κοινωνικούς παράγο­ντες, καθώς τις υποχρεώσεις ηθικού και θεσμικού χαρακτήρα.
Πολιτική Τακτική: Οι αρχιτέκτονες που παρέχουν αρχιτεκτονικές υπηρεσίες για έργα σε χώρες στις οποίες δεν είναι εγγεγραμμένοι, οφείλουν να συνερ­γάζονται με έναν τοπικό αρχιτέκτονα για να διασφαλίζεται η σωστή κατα­νόηση θεσμικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και πολιτιστικών παραγό­ντων, καθώς και η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Οι όροι της συνεργα­σίας θα πρέπει να καθορίζονται από τα συναλλασσόμενα μέρη σε συμφωνία με τα πρότυπα δεοντολογίας της UIA και τους τοπικούς νόμους και διατάξεις.

Πνευματική Ιδιοκτησία/Πνευματικά Δικαιώματα
Ορισμός: Η πνευματική ιδιοκτησία περιλαμβάνει τις τρεις ενότητες θεσμικού χαρακτήρα: την ευρεσιτεχνία, τα πνευματικά δικαιώματα και το σήμα κατα­τεθέν. Αναφέρεται στο δικαίωμα (το οποίο μερικές φορές προστατεύεται από τη νομοθεσία ορισμένων κρατών) των μελετητών, των εφευρετών, των συγγραφέων και των παραγωγών πάνω στις ιδέες τους, τις συλλήψεις, τις εφευρέσεις, τα συγγράμματα, και περιλαμβάνει επίσης την ταυτότητα, κα­θώς και την επαλήθευση των πηγών των προϊόντων και των υπηρεσιών.
Περιεχόμενο: Ενώ πολλές χώρες παρέχουν κάποια νομική προστασία για την κάλυψη της αρχιτεκτονικής σύλληψης, αυτή η προστασία είναι πολύ συχνά ανεπαρκής. Δεν είναι ασύνηθες για τους αρχιτέκτονες να συζητούν ιδέες και συλλήψεις τους με έναν πιθανό πελάτη, ακολούθως να μη γίνει ανάθεση, και αργότερα να συνειδητοποιήσουν ότι ο πελάτης έχει χρησιμοποιήσει την ιδέα του αρχιτέκτονα χωρίς να τον αποζημιώσει. Η πνευματική ιδιοκτησία του αρχιτέκτονα βρίσκεται, σε κάποιο βαθμό, υπό την προστασία διεθνών κανο­νισμών. Στο περιεχόμενο της GATS, υπάρχει συμφωνία επί ζητημάτων δι­καιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικών με το εμπόριο, συμπεριλαμ­βανομένου και του εμπορίου πλαστών αγαθών (TRIPS). Η Παγκόσμια Σύνοδος για τα Πνευματικά Δικαιώματα της 16ης Σεπτεμβρίου 1955 έχει, επίσης, παγκόσμια σημασία. Στην Ευρώπη, η Αναθεωρημένη Συμφωνία της Βέρνης του 1886 βρίσκεται σε ισχύ στα περισσότερα κράτη.
Πολιτική Τακτική: Η εθνική νομοθεσία ενός τμήματος μέλους της UIA θα πρέ­πει να δίνει το δικαίωμα στον αρχιτέκτονα να εξασκεί το επάγγελμά του χω­ρίς να θίγει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του· να του εξασφαλίζει επί­σης προστασία της πνευματικής του ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την κυριότητα των έργων του.

Ο Ρόλος των Επαγγελματικών Συλλόγων των Αρχιτεκτόνων
Ορισμός: Τα επαγγέλματα ελέγχονται κατά κανόνα από μια οργάνωση η οποία καθιερώνει και εφαρμόζει τους κανονισμούς που αφορούν στην άσκη­ση του επαγγέλματος (π.χ. κανόνες εκπαίδευσης, κανόνες δεοντολογίας, επαγγελματικά πρότυπα τα οποία πρέπει να τηρούνται). Οι κανόνες και τα πρότυπα είναι σχεδιασμένα προς όφελος του κοινού συμφέροντος και όχι το ιδιωτικό όφελος των μελών της. Σε μερικές χώρες, ορισμένες δραστηριότητες οροθετούνται στο επάγγελμα δια νόμου, όχι για την προστασία των επαγ­γελματιών αυτών, αλλά επειδή τέτοιου είδους δραστηριότητες θα πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο από άτομα που έχουν την απαιτούμενη θεωρητι­κή μόρφωση και πρακτική εμπειρία, και υπακούουν στα πρότυπα και τους κανόνες του επαγγέλματος, για την προστασία του κοινού συμφέροντος. Οι σύλλογοι έχουν ιδρυθεί για την προώθηση της αρχιτεκτονικής, για τη βελτίωση των γνώσεων και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, εγγυώμενοι ότι τα μέλη τους σέβονται τους ισχύοντες κανονισμούς.
Περιεχόμενο: Ανάλογα με το αν μια χώρα παρέχει προστασία του τίτλου ή του επαγγέλματος (ή και των δύο ή κανενός), ο ρόλος και οι ευθύνες των επαγγελματικών συλλόγων ποικίλουν σημαντικά. Σε μερικές χώρες, το επάγγελμα εκπροσωπείται από φορείς του Δημοσίου, ενώ, σε άλλες, οι δύο τομείς είναι ξεχωριστοί.
Συνήθως τα μέλη των επαγγελματικών συλλόγων πρέπει να πληρούν έναν προκαθορισμένο αριθμό προϋποθέσεων. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουρ­γία κωδίκων συμπεριφοράς που διαμορφώνονται από τους επαγγελματι­κούς συλλόγους, και με την εκπλήρωση άλλων υποχρεώσεων των μελών π.χ., τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη.
Πολιτική Τακτική: Σε χώρες όπου δεν υφίστανται επαγγελματικοί σύλλογοι, η UIA θα πρέπει να ενθαρρύνει τα μέλη του αρχιτεκτονικού χώρου να σχημα­τίσουν τέτοια σώματα για το κοινό συμφέρον.
Οι Επαγγελματικοί Σύλλογοι θα πρέπει να απαιτούν από τα μέλη τους να υπακούουν στα διεθνή πρότυπα της UIA, στις ελάχιστες απαιτήσεις της Χάρτας της Εκπαίδευσης του αρχιτέκτονα της UIA-UNESCO και στον Διεθνή Κώδικα Δεοντολογίας και Πρακτικής της UIA· να ανανεώνουν τη γνώση τους και τις ικανότητές τους όπως απαιτείται στο κεφάλαιο «θεμελιώδεις Απαι­τήσεις» (τόσο τώρα όσο και καθώς αυτές θα εξελίσσονται στο μέλλον), και, γενικώς, να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη πολιτισμού στον τομέα τόσο της αρχιτεκτονικής όσο και της κοινωνίας την οποία υπηρετούν.